Το καταθλιπτικό επεισόδιο συνήθως αρχίζει βαθμίαια, κατά τη διάρκεια μερικών μηνών ή και εβδομάδων. Μπορεί ωστόσο να ξεκίνησει και ξαφνικά μετά από κάποιο τραυματικό γεγονός. Ένα καταθλιπτικό επεισόδιο συνήθως διαρκεί για αρκετό χρονικό διάστημα και τελειώνει αργά και βαθμιαία όπως ξεκίνησε. Επηρεάζει πολλού τομείς της λειτουργίας και όχι μόνο τη διάθεση, αλλά και τις σκέψεις, τα κίνητρα, τη βιολογική και κινητική λειτουργία. Σύμφωνα με το DSM υπάρχουν 9 χαρακτηριστικά του καταθλιπτικού επεισοδίου.
1. Καταθλιπτική διάθεση:
Σχεδόν όλοι οι ενήλικες που υποφέρουν από κατάθλιψη αισθάνονται μια βαθιά θλίψη να διακατέχει τη ζωή τους, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από ήπια μελαγχολία μέχρι την απόλυτη απελπισία. Το άτομο δηλώνει ότι νιώθει μοναξιά, πς δεν υπάρχει κάποιος να τον καταλάβει ή ότι βαριέται. Η ήπια κατάθλιψη συνοδεύεται με κλάμα, ενώ ένα άτομο με βαριά λέει ότι θέλει να κλάψει αλλά δεν τα καταφέρνει. Χαρακτηριστικό της βαριάς κατάθλιψης είναι ότι το άτομο αισθάνεται πως η κατάσταση του δεν έχει γυρισμό και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να βοηθήσουν τον εαυτό τους αλλά ούτε και κανείς άλλος.
2. Ανηδονία:
Είναι η απώλεια ευχαρίστησης ή ενδιαφέροντος σε συνηθισμένες δραστηριότητες που είχε το άτομο (π.χ. δουλειά, χόμπι, φίλοι, κλπ).
3. Διαταραχή της όρεξης:
Πολλοί πάσχοντες από κατάθλιψη χάνουν την όρεξή τους και αδυνατίζουν αρκετά, ενώ σε άλλες περιπτώσεις πολλοί από αυτούς που πριν έκαναν δίαιτα τρώνε περισσότερο και παχαίνουν αρκετά.
4. Διαταραχή του ύπνου:
Η αυπνία είναι ένα πολύ κοινό χαρακτηριστικό της κατάθλιψης. Υπάρχουν περιπτώσεις που το άτομο κοιμάται και ξυπνάει αρκετά νωρίς χωρίς να μπορεί να ξανακοιμηθεί, περιπτώσεις που το άτομο κοιμάται κανονικά αλλά ο ύπνος του ατά τη διάρκεια της νύχτας είναι διακεκομένος. Μια άλλη περίπτωση είναι η υπερυπνία, όπου το άτομο ξεπερνάει τις 15 ώρες ύπνου ημερησιως.
5. Ψυχοκινητική επιβράδυνση ή διέργερση:
Η κατάθλιψη φαίνεται και στιε κινήσεις του ατόμου, όπου γίνονται πιο αργές κι βαριές, το βλέμμα είναι απλανές και ο λόγος γίνεται μονότονος και ιδιαίτερα αργός. Η ακραία μορφή αυτής της κατάστασης είναι η κατατονία. Η άλλη πλευρά είναι η διέγερση όπου το άτομο έχει εκνευρισμό, ανησυχία και ένταση.
6. Απώλεια ενέργειας:
Το άτομο αισθάνεται μονίμως κουρασμένο, χωρίς ενέργεια ακόμα και αν δεν έχει κάνει τιποτα.
7. Αισθήματα και σκέψεις αναξιοτητας και ενοχής:
Το ατομο έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεν βλέπει δηλαδή καμία θετική πτυχή του εαυτού του. Νιώθει ενοχές για ό, τ συμβαίνει στο παρόν, ό, τι έχει συμβεί στο παρελθόν και ψάχνει να βρει δικαιολογίες για πιθανά μελλοντικά προβλήματα.
8. Δυσκολίες στη σκέψη:
Πρόκειται για δυσκολία συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα και δυσκολία στο ανακαλέσει μνήμες.
9. Σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία:
Σε πολύ βαριές περιπτώσεις το άτομο σκέφτεται έντονα το θάνατο καθώς έτσι πιστεύει ότι θα γλιτώσει από τα προβλήματά του το ίδιο αλλά και οι υπόλοιποι γύρω του.
Στην κατάθλιψη σχηματίζεται ένα τρίγωνο σκέψεων στο άτομο που αφορούν στον ίδιο τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον. Το άτομο νιώθει για τον εαυτό του ανίκανο στο οτιδήποτε. Βλέπει ότι στον κόσμο τίποτα δεν πάει καλά, όλα είναι εναντίον του. Και φυσικά βλέπει το μέλλον κενό, χωρίς καμία ελπίδα για εξέλιξη ή καλυτέρευση.
Οι σκέψεις πυρηνικές σκέψεις του ατόμου στην περίπτωση της κατάθλιψης είναι τόσο ισχυρά δομημένες που πρέπει στη διαδικασία της Ψυχοθεραπείας να αποδυναμωθούν.
1. Καταθλιπτική διάθεση:
Σχεδόν όλοι οι ενήλικες που υποφέρουν από κατάθλιψη αισθάνονται μια βαθιά θλίψη να διακατέχει τη ζωή τους, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από ήπια μελαγχολία μέχρι την απόλυτη απελπισία. Το άτομο δηλώνει ότι νιώθει μοναξιά, πς δεν υπάρχει κάποιος να τον καταλάβει ή ότι βαριέται. Η ήπια κατάθλιψη συνοδεύεται με κλάμα, ενώ ένα άτομο με βαριά λέει ότι θέλει να κλάψει αλλά δεν τα καταφέρνει. Χαρακτηριστικό της βαριάς κατάθλιψης είναι ότι το άτομο αισθάνεται πως η κατάσταση του δεν έχει γυρισμό και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να βοηθήσουν τον εαυτό τους αλλά ούτε και κανείς άλλος.
2. Ανηδονία:
Είναι η απώλεια ευχαρίστησης ή ενδιαφέροντος σε συνηθισμένες δραστηριότητες που είχε το άτομο (π.χ. δουλειά, χόμπι, φίλοι, κλπ).
3. Διαταραχή της όρεξης:
Πολλοί πάσχοντες από κατάθλιψη χάνουν την όρεξή τους και αδυνατίζουν αρκετά, ενώ σε άλλες περιπτώσεις πολλοί από αυτούς που πριν έκαναν δίαιτα τρώνε περισσότερο και παχαίνουν αρκετά.
4. Διαταραχή του ύπνου:
Η αυπνία είναι ένα πολύ κοινό χαρακτηριστικό της κατάθλιψης. Υπάρχουν περιπτώσεις που το άτομο κοιμάται και ξυπνάει αρκετά νωρίς χωρίς να μπορεί να ξανακοιμηθεί, περιπτώσεις που το άτομο κοιμάται κανονικά αλλά ο ύπνος του ατά τη διάρκεια της νύχτας είναι διακεκομένος. Μια άλλη περίπτωση είναι η υπερυπνία, όπου το άτομο ξεπερνάει τις 15 ώρες ύπνου ημερησιως.
5. Ψυχοκινητική επιβράδυνση ή διέργερση:
Η κατάθλιψη φαίνεται και στιε κινήσεις του ατόμου, όπου γίνονται πιο αργές κι βαριές, το βλέμμα είναι απλανές και ο λόγος γίνεται μονότονος και ιδιαίτερα αργός. Η ακραία μορφή αυτής της κατάστασης είναι η κατατονία. Η άλλη πλευρά είναι η διέγερση όπου το άτομο έχει εκνευρισμό, ανησυχία και ένταση.
6. Απώλεια ενέργειας:
Το άτομο αισθάνεται μονίμως κουρασμένο, χωρίς ενέργεια ακόμα και αν δεν έχει κάνει τιποτα.
7. Αισθήματα και σκέψεις αναξιοτητας και ενοχής:
Το ατομο έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεν βλέπει δηλαδή καμία θετική πτυχή του εαυτού του. Νιώθει ενοχές για ό, τ συμβαίνει στο παρόν, ό, τι έχει συμβεί στο παρελθόν και ψάχνει να βρει δικαιολογίες για πιθανά μελλοντικά προβλήματα.
8. Δυσκολίες στη σκέψη:
Πρόκειται για δυσκολία συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα και δυσκολία στο ανακαλέσει μνήμες.
9. Σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία:
Σε πολύ βαριές περιπτώσεις το άτομο σκέφτεται έντονα το θάνατο καθώς έτσι πιστεύει ότι θα γλιτώσει από τα προβλήματά του το ίδιο αλλά και οι υπόλοιποι γύρω του.
Στην κατάθλιψη σχηματίζεται ένα τρίγωνο σκέψεων στο άτομο που αφορούν στον ίδιο τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον. Το άτομο νιώθει για τον εαυτό του ανίκανο στο οτιδήποτε. Βλέπει ότι στον κόσμο τίποτα δεν πάει καλά, όλα είναι εναντίον του. Και φυσικά βλέπει το μέλλον κενό, χωρίς καμία ελπίδα για εξέλιξη ή καλυτέρευση.
Οι σκέψεις πυρηνικές σκέψεις του ατόμου στην περίπτωση της κατάθλιψης είναι τόσο ισχυρά δομημένες που πρέπει στη διαδικασία της Ψυχοθεραπείας να αποδυναμωθούν.
